Historia budowy portu Gdynia wskazuje na kilka aktualnych spraw. Na przykład jak okoliczności zewnętrzne mogą przyspieszyć bieg wydarzeń, jak gospodarka morska może wpłynąć na reorientację gospodarki czy jak trafnie określona idea i wykorzy
Z tych chociażby powodów budowa portu Gdynia i rozbudowa samego miasta, a także połączenia kolejowego ze Śląskiem i szybki awans Polski do grona największych krajów morskich nad Bałtykiem to jedno z najbardziej unikalnych przedsięwzięć gospodarczych w Europie lat 20. i 30. oraz jeden ze sztandarowych sukcesów młodej II Rzeczpospolitej, zmagającej się przecież z kolosalnymi problemami na każdym niemal froncie życia gospodarczego i społecznego.
Traktat Wersalski przyznał Polsce skromny dostęp do morza o długości 71 km (z Mierzeją Helską – 147 km). Jedynym znaczącym portem był Gdańsk, który – także zgodnie z traktatem – leżał w obrębie Wolnego Miasta Gdańsk. Polsce przyznano formalnie wiele uprawnień i przywilejów korzystania z leżącego tam portu handlowego.
W gorącym okresie wiosny 1920 roku – ofensywy wojsk bolszewickich na Polskę – w porcie najpierw zablokowano przeładunki broni, później zakazano zawijania okrętów wojennych. To było bezpośrednim dowodem na to, że Polska powinna mieć niezależny port: handlowy i wojenny.
Z ideą tą wystąpił wiceadmirał Kazimierz Porębski, szef Departamentu Spraw Morskich Ministerstwa Spraw Wojskowych. To on zlecił inżynierowi Tadeuszowi Wendzie wybranie miejsca na lokalizację portu i wykonanie projektu.
