Decyzją Prezesa i Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej 24 stycznia 2017 r. na stronie internetowej zostanie opublikowana pierwsza część wykazu dokumentów, wyłączonych z byłego wyodrębnionego, tajnego zbioru w archiwum Instytutu. Wykaz obejmuje jednostki archiwalne, które wyłączono w roku 2016 z magazynów, w których znajdował się dawny zbiór zastrzeżony” — głosi komunikat. Wykaz – jak zaznaczono – powstał na podstawie ewidencji (spisów i aneksów do spisów zdawczo-odbiorczych), dokumentującej procedurę przenoszenia materiałów ze zbioru wyodrębnionego do dostępnego zasobu archiwalnego (zbioru ogólnego). Szczegółowy opis dokumentów z wykazu zostanie zamieszczony w aplikacji Cyfrowe Archiwum, dostępnej dla naukowców i dziennikarzy w każdej czytelni Instytutu Pamięci Narodowej” — czytamy w komunikacie. przypomniał, że udostępnianie dokumentów zawartych w wykazie odbywać się będzie na zasadach określonych w przepisach ustawy z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Kolejne części wykazu akt byłego zbioru wyodrębnionego będą publikowane na stronie internetowej w ramach inwentarza archiwalnego” — dodał Instytut. W związku z publikacją wykazu archiwaliów z tzw. zbioru zastrzeżonego o godz. 10 planowana jest konferencja prasowa w Centrum Edukacyjnym im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie. W spotkaniu z dziennikarzami udział wezmą: prezes Jarosław Szarek, dyrektor Archiwum Marzena Kruk, zastępca przewodniczącego Kolegium Sławomir Cenckiewicz oraz starszy inspektor Archiwum Witold Bagieński. – jak wcześniej podawali archiwiści Instytutu – ma we wtorek opublikować wykaz ok. 6,5 tys. jednostek archiwalnych, które w 2016 r. zostały wyłączone z tzw. zbioru zastrzeżonego. Indeks ten pojawi się na stronie internetowej ok. godz. 10. podkreśla, że będą to tylko i wyłącznie sygnatury jednostek archiwalnych wraz z ich krótkim opisem. Dokumentacja ta jest jawna i dostępna w Archiwum od dłuższego czasu (bo była systematycznie wyłączana ze zbioru w przeciągu całego 2016 r.), natomiast sam wykaz ma pomóc m.in. pracownikom naukowym lub dziennikarzom odnaleźć te dokumenty, które ich interesują. W ostatnich tygodniach w pomieszczeniach archiwum , gdzie znajduje się jeszcze ok. 340 metrów bieżących tzw. zbioru zastrzeżonego, codziennie pracuje kilkudziesięciu funkcjonariuszy , Agencji Wywiadu, Straży Granicznej oraz Służby Kontrwywiadu i Wywiadu Wojskowego. Zgodnie z nowelizacją ustawy o z ub.r. dokonują oni przeglądu dokumentów zbioru zastrzeżonego, by na tej podstawie część z nich rekomendować do utajnienia, a część do ujawnienia. Według ostatnich informacji , do analizy pozostało im ok. 4 tys. jednostek archiwalnych. Niektóre dokumenty, które powinny znaleźć się w zasobie „zetki” w , wciąż są fizycznie w dyspozycji służb – na zasadzie wypożyczenia i za zgodą Instytutu Pamięci Narodowej, który posiada listę tych dokumentów. Ostateczną decyzję o utajnieniu albo ujawnieniu dokumentów ze zbioru zastrzeżonego będzie podejmował prezes. Niezależnie od tych rozstrzygnięć 15 czerwca br. wszystkie dokumenty ze zbioru zastrzeżonego, których służby nie zdążą przejrzeć lub te, które nie otrzymają klauzul tajności w trybie ochrony informacji niejawnych, staną się z mocy prawa jawne i podlegające udostępnieniu. Wówczas tzw. zbiór zastrzeżony przejdzie do historii. Informacje z wykazu – jak mówili archiwiści – będą dotyczyć dokumentów wytworzonych przez aparat bezpieczeństwa , które trafiły do tajnego zbioru w ze względu na aktualne bezpieczeństwo polskiego państwa. Wykaz będzie dotyczyć m.in. akt osobowych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, wojskowych służb specjalnych w , w tym wywiadu i kontrwywiadu, oraz ich materiały operacyjne, np. rozkazy lub rozpracowania poszczególnych osób. Część dokumentów może dotyczyć agentury, czyli tajnych współpracowników służb Polski Ludowej. W wykazie mogą znaleźć się dane osób, które obecnie pełnią istotną rolę w życiu publicznym. Archiwiści i historycy, z którymi rozmawiała , są przekonani, że udostępnienie tej dokumentacji poszerza wiedzę o najnowszych dziejach Polski, głównie o funkcjonowaniu cywilnego i wojskowego aparatu bezpieczeństwa w. ansa/
