Prezydent ma termin konstytucyjny – powiedział wiceszef prezydenckiej kancelarii Paweł Mucha odpowiadając na pytanie, jaka będzie decyzja prezydenta Andrzeja Dudy ws. nowelizacji ustawy o IPN i czy możliwe jest jej zawetowanie.
Mucha był w czwartek w Senacie, gdzie kolejny raz spotkał się z marszałkiem Stanisławem Karczewskim ws. referendum konsultacyjnego dotyczącego konstytucji. Po spotkaniu dziennikarze pytali wiceszefa prezydenckiej kancelarii, jaka będzie decyzja prezydenta ws nowelizacji ustawy o IPN i czy możliwe jest weto. “Pan prezydent ma termin konstytucyjny, jak będzie jakaś decyzja…” – odpowiedział Mucha. Dopytywany, czy nieoficjalne informacje, że może być weto, są zupełnie wyssane z palca, odpowiedział, że we wszelkich bieżących sprawach odsyła do rzecznika prezydenta Krzysztofa Łapińskiego. Sejm w czwartek przed godz. 2 w nocy zaakceptował bez poprawek nowelizację ustawy o IPN, która wprowadza m.in. kary grzywny lub więzienia do lat trzech za przypisywanie polskiemu narodowi lub państwu odpowiedzialności m.in. za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką. Teraz nowelizacja trafi do prezydenta. Zgodnie z konstytucją prezydenta podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia jej przedstawienia. Przed podpisaniem ustawy prezydent może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z konstytucją. Prezydent może również ustawę zawetować, czyli przekazać ją Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Jeśli Sejm ponownie uchwali ustawę większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, prezydent w ciągu 7 dni ustawę podpisuje. Zgodnie z nowelizacją ustawy o IPN, każdy kto publicznie i wbrew faktom przypisuje polskiemu narodowi lub państwu polskiemu odpowiedzialność lub współodpowiedzialność za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką lub inne zbrodnie przeciwko ludzkości, pokojowi i zbrodnie wojenne – będzie podlegał karze grzywny lub pozbawienia wolności do lat trzech. Taka sama kara grozi za “rażące pomniejszanie odpowiedzialności rzeczywistych sprawców tych zbrodni”. Jeśli sprawca działałby nieumyślnie, podlegałby karze grzywny lub ograniczeniu wolności. Nie byłoby przestępstwem popełnienie tych czynów “w ramach działalności artystycznej lub naukowej”. Nowy przepis ma się stosować do obywatela polskiego oraz cudzoziemca – “niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia czynu”. Śledztwo z urzędu wszczynałby prokurator IPN; wyrok podawano by do publicznej wiadomości. Ustawa zakłada także możliwość wytaczania za takie sformułowania jak “polskie obozy śmierci” procesów cywilnych, m.in. przez organizacje pozarządowe i Instytut Pamięci Narodowej. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie będą przysługiwać Skarbowi Państwa. Do nowych przepisów o IPN krytycznie odniosły się władze Izraela, m.in. premier Benjamin Netanjahu. Ambasador Izraela Anna Azari zaapelowała o zmianę nowelizacji. Podkreśliła, że “Izrael traktuje ją jak możliwość kary za świadectwo ocalałych z Zagłady”. W środę amerykański Departament Stanu zaapelował do Polski o ponowne przeanalizowanie nowelizacji ustawy o IPN z punktu widzenia jej potencjalnego wpływu na zasady wolności słowa i “naszej zdolności do pozostania realnymi partnerami”. Również w środę gazeta “Jerusalem Post” napisała, że 61 deputowanych w 120-osobowym Knesecie popiera projekt ustawy, na mocy której nowelizacja ustawy o IPN, gdyby została ostatecznie przyjęta, byłaby uznana za negowanie Holokaustu. Projekt – według gazety – popierają posłowie rządzącej koalicji i część opozycji.
