Jakie są plany Donalda Trumpa wobec Unii? Mówił, że Brexit to „znakomity” ruch, zachęcał kolejne kraje do pójścia tą drogą a samą Wspólnotą nazwał „wehikułem” forsowania niemieckich interesów.
Jacques Attali: Trump byłby bardzo zadowolony, gdyby Unia się rozpadła. Zniknąłby ważny konkurent Ameryki. To jest pierwszy amerykański prezydent, który traktuje Europę nie jako partnera tylko jako zwierzynę. A zwierzynę dzieli się na kawałki aby ją zjeść. Mówimy więc o fundamentalnym kryzysie w stosunkach atlantyckich bo dotyczy on także NATO. Na miejscu Polski bardzo uważanie bym śledził, czy Trump nie będzie wycofywał wojsk amerykańskich z Europy Środkowej.
Trump będzie się tylko przyglądał ewentualnemu rozpadowi Unii czy zacznie działać w tym kierunku?
Może popchnąć takie kraje, jak Polska czy Węgry, aby były coraz twardsze w negocjacjach w Brukseli a nawet aby wyszły z Unii. Inne kraje będzie przekonywał, że za dużą płacą do budżetu Unii. Postawi na dwustronne stosunki z grupą uprzywilejowanych państw UE. Ale nie jestem pewien czy mu się uda bo chce rozbić Unię nic nie oferując w zamian.
Wielka Brytania stanie po stronie Europy? Theresa May w środę życzyła Unii sukcesu.
Z całą pewnością Brytyjczycy nie staną po stronie Europy. Nie możemy już na nich liczyć.
Jak na takie zagrożenie odpowiedzią kraje Unii?
Niestety Francja i Niemcy wchodzą w rok wyborczy,. podobnie jak Holandia i zapewne Włochy. Bardzo trudno im będzie więc odpowiedzieć na plany Trumpa. A należałoby rzecz jasna ruszyć z wielkim projektem jakim jest budowa europejskiej polityki obronnej. To jedyne, co dziś ma jakiś sens.
Bez Brytyjczyków, drugiej, obok Francji, potęgi wojskowej Unii, to możliwe?
Tak, tym bardziej, że i tak Brytyjczycy nigdy nie chcieli w tym partycypować. Brexit może więc to nawet ułatwić.
Niemcy z ich tradycją pacyfizmu na to pójdą?
To jest wielka trudność ale w momencie gdy Amerykanie nie zapewniają obrony Europy, musimy ją zapewnić sami. To zajmie dobre 10 lat.
W Senacie sekretarze stanu i obrony Tillerson i Mattis mówili jednak odpowiedzialnie o NATO, Unii. Komu wierzyć?
To jest pytanie! Tillerson i Mattis będą odgrywali bardzo ważną rolę, spróbują łagodzić stanowisko Trumpa. Ale to on pozostanie szefem.
Jeśli fundamentalne interesy USA będą zagrożone, nie dojdzie do impeachmentu Trumpa?
Niektórzy mają takie złudzenia, ale ja w to nie wierzę. Aparat Partii Republikańskiej i Kongres byli wrogo nastawieni do Trumpa ale to się zmieniło. Trump jest nie tylko popularny, ale nie sadzę, aby naruszył fundamentalne interesy samych Stanów. Przeciwnie, będzie napędzał wzrost gospodarczy. Oczywiście, może zrobić jakiś zasadniczy błąd, ale z powodu samego NATO nie dojdzie do jego impeachmentu. DlategoPolacy musza zrozumieć, że w sprawie bezpieczeństwa nie mogą już dłużej stawiać wyłącznie na Amerykanów.
A może Trumpa można przeczekać? Wraz z Obama zniknął kryzys transatlantycki wywołany wojną w Iraku.
Wtedy spór między Europą i Ameryką dotyczył sprawy zewnętrznej, nikt nie podważał samej istoty sojuszu. Dziś sytuacja jest znacznie poważniejsza. Jeśli Unia nie weźmie teraz swojego losu we własne ręce, za cztery lata już jej nie będzie.
—rozmawiał Jędrzej Bielecki
