Mija dwadzieścia pięć lat od udzielenia rządowi Jana Olszewskiego wotum nieufności. Bezpośrednią przyczyną stała się sprawa lustracji przeprowadzanej przez ówczesnego szefa ministerstwa spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza. Noc z 4 na 5 czerwca 1992 roku uważana jest za datę jednego z najpoważniejszych kryzysów polskiej demokracji po 1989 roku.
Mija dwadzieścia pięć lat od udzielenia rządowi Jana Olszewskiego wotum nieufności. Bezpośrednią przyczyną stała się sprawa lustracji przeprowadzanej przez ówczesnego szefa ministerstwa spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza. Noc z 4 na 5 czerwca 1992 roku uważana jest za datę jednego z najpoważniejszych kryzysów polskiej demokracji po 1989 roku.
Działania Antoniego Macierewicza były realizacją uchwały lustracyjnej przyjętej przez Sejm 28 maja 1992 r. Zobowiązywała ona ministra spraw wewnętrznych do ujawnienia, kto z wysokich urzędników państwowych był współpracownikiem Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa w latach 1945-1990.
Jak mówi Czesław Nowak, były poseł Porozumienia Obywatelskiego Centrum, lista współpracowników wywołała spore emocje.
Taka reakcja wcale nie dziwi. Na liście znajdowały się bowiem 64 osoby, w tym nazwiska ministrów, posłów, senatorów oraz kilku wysokich urzędników Kancelarii Prezydenta.
Wśród osób współpracujących z SB znalazł się także prezydent Lech Wałęsa i marszałek Sejmu Wiesław Chrzanowski. Początkowo prezydent tłumaczył, skąd wzięło się jego nazwisko na tzw. liście Macierewicza.
Później jednak zmienił narrację. Wiedząc, że jest w stanie utworzyć większość w Sejmie, postanowił obalić rząd Jana Olszewskiego.
Lech Wałęsa uznał procedurę zastosowaną przy lustracji za niezgodną z prawem. Ponadto miała stanowić zagrożenie dla stabilizacji państwa i umożliwić polityczny szantaż.
Po wydanym oświadczeniu Lech Wałęsa wysłał do Sejmu pismo, w którym zwrócił się o natychmiastowe odwołanie Jana Olszewskiego ze stanowiska premiera. Większość klubów parlamentarnych głosowało za jego dymisją.
Sytuacja podczas obrad sejmowych była bardzo napięta. Premier Olszewski zdawał sobie sprawę, że jego urząd wkrótce dobiegnie końca. W swoim wystąpieniu wyjaśniał potrzebę lustracji.
W tym samym czasie na trwającym w Sejmie spotkaniu prezydenta z liderami najważniejszych klubów parlamentarnych, z wyjątkiem Porozumienia Centrum i SLD, ustalono, że po odwołaniu gabinetu Olszewskiego premierem zostanie Waldemar Pawlak.
Po północy, czyli już 5 czerwca, Sejm poparł wniosek o wotum nieufności dla rządu Jana Olszewskiego. Za jego przyjęciem głosowało 273 posłów. Tego samego dnia Sejm głosami 261 posłów powołał na stanowisko prezesa Rady Ministrów Waldemara Pawlaka.
Wydarzenia z 4 czerwca przyniosły straty przede wszystkim szeroko rozumianemu obozowi antykomunistycznemu, wzmacniając pośrednio partie wywodzące się z PRL.
TV Trwam News/RIRM
