Senat, rozpoczął we wtorek po godz. 15 czterodniowe posiedzenie. Izba wyższa zajmie się m.in. ustawami o KRS i SN, rozpatrzy też ustawę o ograniczeniu handlu w niedzielę oraz ustawę mającą ograniczyć wyłudzenia VAT. Przeciw wprowadzeniu ustaw o SN i KRS protestowała opozycja. Jan Rulewski przemawiał z mównicy w masce z greckiej tragedii.
Na początku posiedzenia marszałek Senatu Stanisław Karczewski poinformował o rozszerzeniu porządku obrad o rozpatrzenie w pierwszej kolejności nowelizacji ustawy o KRS i nowej ustawy o SN. Senator PO Bogdan Klich w imieniu swojego klubu wyraził sprzeciw wobec wprowadzenia tych punktów do porządku obrad. Jak mówił, ustawy o SN i KRS naruszają konstytucje, m.in. w kwestii bezstronności sądów. — Naruszają prawa i wolności obywatelskie. Dlaczego Polak ma utracić prawo do obiektywnego wyroku sądu? — pytał senator PO.
W głosowaniu za wprowadzeniem do porządku ustawy o KRS i SN było 58 senatorów, przeciw było 25.
Jan Rulewski (PO) powiedział, że dzień 12 grudnia kojarzy mu się z przygotowaniem w trybie nagłym ustawodawstwa będącego podstawą wprowadzenia stanu wojennego. Rulewski miał ze sobą rysunek przedstawiający wizerunek posła PiS Stanisława Piotrowicza. Później Rulewski przemawiał z mównicy w masce z greckiej tragedii, z polskimi barwami narodowymi. Jak mówił, ma ona «ułatwić mu wystąpienie». — To swoisty stan wojenny w Krajowej Radzie Sądownictwa – mówił Rulewski. Prowadząca obrady wicemarszałek Maria Koc (PiS) poprosiła go o zdjęcie maski. W reakcji Rulewski prosił o podanie zapisu regulaminu, który zabrania noszenie maski. — To uwłacza godności, by senator występował z mównicy w masce. Nie wszystko jest zapisane w regulaminie, ale obowiązuje też nas dobry obyczaj – apelowała Koc. W końcu Rulewski zdjął maskę. — Ta maska to nie teatr – dowodził, podkreślając, że słychać za oknami odgłosy demonstracji przeciw noweli. Dziękował opinii światowej, że «stanęła po stronie prawa». Senatorowie PO skandowali: «Wolne sądy!», trzymając kartki z tym napisem.
Jan Rulewski / Polska Agencja Prasowa / Radek Pietruszka
Tomasz Grodzki (PO) chciał, żeby przed rozpoczęciem procedowania ustaw o KRS i SN senatorowie mogli zasięgnąć opinii Biura Legislacyjnego. Klich powiedział, że opinie prawne są «druzgoczące» dla obu ustaw. PO wnosiła o przerwę, ich postulał został odrzucony w głosowaniu.
Nowelę ustawy o KRS oraz nową ustawę o SN Sejm uchwalił w piątek. W nocy z poniedziałku na wtorek, po ośmiogodzinnych obradach, senacka komisja praw człowieka, praworządności i petycji zarekomendowała Senatowi przyjęcie bez poprawek nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz ustawy o Sądzie Najwyższym.
Nowela ustawy o KRS wprowadza wybór 15 członków KRS-sędziów na wspólną czteroletnią kadencję przez Sejm — dotychczas wybierały ich środowiska sędziowskie. Każdy klub poselski ma wskazywać nie więcej niż 9 możliwych kandydatów. Izba ma ich wybierać co do zasady większością 3/5 głosów — głosując na ustaloną przez sejmową komisję listę 15 kandydatów, na której musi być co najmniej jeden kandydat wskazany przez każdy klub. W przypadku niemożności wyboru większością 3/5 głosowano by na tę samą listę, ale o wyborze decydowałaby bezwzględna większość głosów.
Druga prezydencka ustawa — o SN, wprowadza możliwość składania do SN skarg nadzwyczajnych na prawomocne wyroki polskich sądów, w tym z ostatnich 20 lat. W SN powstaną dwie nowe izby — Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz Dyscyplinarna — z udziałem ławników wybieranych przez Senat. Ta druga będzie prowadziła postępowania dyscyplinarne wobec sędziów i przedstawicieli innych zawodów prawniczych. Ustawa przewiduje również przechodzenie sędziów SN w stan spoczynku po ukończeniu 65. roku życia, z możliwością przedłużania tego przez prezydenta RP (dziś ten wiek to 70 lat).
Pierwotnie pierwszym punktem posiedzenia Senatu miała być ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta. Zakłada ona, że od 1 marca 2018 r. będą dwie niedziele handlowe w miesiącu, w 2019 r. — tylko jedna w miesiącu, a od 2020 r. ma obowiązywać zakaz handlu we wszystkie niedziele z wyjątkiem siedmiu w roku.
Zakaz handlu w niedziele nie będzie obowiązywał: w piekarniach, cukierniach, lodziarniach, na stacjach paliw płynnych, w kwiaciarniach, w przypadku handlu kwiatami, wiązankami, wieńcami i zniczami przy cmentarzach, w zakładach pogrzebowych, w sklepach z pamiątkami, w sklepach z prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych, placówkach pocztowych.
Senat zajmie się także nowelą ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora; zakłada ona możliwość obniżenia uposażenia parlamentarzystom w przypadku naruszenia powagi Sejmu. Opozycja twierdzi, że nowela «knebluje jej usta» i ogranicza debatę.
Nowela zmienia dwa artykuły w obecnie obowiązującej ustawie. Obecne przepisy przewidują obniżenie uposażenia posłów i senatorów na podstawie dwóch przesłanek. Pierwsza dotyczy sytuacji, gdy parlamentarzyści swoim «zachowaniem uniemożliwiają i stosują rażące naruszenie przepisów odpowiednich regulaminów», druga przesłanka dot. nieuczestniczenia bez usprawiedliwienia w posiedzeniach Sejmu, Senatu i Zgromadzenia Narodowego. Nowela wprowadza trzecią przesłankę umożliwiającą obniżenie uposażenia oraz obniżenie lub utratę diety — chodzi o naruszenie swoim zachowaniem na sali posiedzeń «powagi Sejmu».
Senatorowie zajmą się także rządową ustawą, która ma służyć walce z wyłudzeniami skarbowymi, w szczególności wyłudzeniami VAT. Jej celem jest ograniczenie luki w podatku VAT i walka z tzw. karuzelami VAT-owskimi. Temu celowi ma służyć system wymiany informacji między systemem bankowym, a administracją skarbową. Ma to umożliwić administracji dokonywanie analiz finansowych, pozwalających na identyfikację przepływów symptomatycznych dla wyłudzeń skarbowych, dzięki czemu można zawczasu reagować.
Senat rozpatrzy także nowelę ustawy o ochronie przyrody, która zakłada, że wycinka drzew i krzewów na terenach wpisanych do rejestru zabytków będzie możliwa jedynie po zgodzie wojewódzkiego konserwatora zabytków. Oznacza to również przywrócenie kar za wycinkę bez stosownych zgód.
Nowela ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi to kolejny punkt obrad.
