– Jan Paweł II gdyby żył i widział co się dzieje dziś w Polsce powiedziałby nam Trzymajcie się mocno Chrystusa – mówi w rozmowie z KAI bp
Marcin Przeciszewski, KAI: Mija 10-lat od kanonizacji Jana Pawła II. Jak z perspektywy tych lat patrzy Ksiądz Biskup na recepcję dziedzictwa św. Jana Pawła II? Co z tego dziedzictwa, z dzisiejszego punktu widzenia jest najważniejsze?
Bp Sławomir Oder: Trudno mi określić, co jest najważniejsze w spuściźnie Jana Pawła II. Całe jego nauczanie pozostaje nadzwyczaj bogatym i wciąż aktualnym kompendium wiedzy teologicznej i bardzo głębokim studium człowieczeństwa. Tym, co Jan Paweł II nieustannie podkreślał, jest rozumienie tajemnicy człowieka w odniesieniu do Boga. I na tym polega istota humanizmu chrześcijańskiego. Tymczasem dziś próbuje się „ubóstwić” człowieka, ale w takim sensie, który prowadzi do eliminacji Boga. A to jest typowo pogańskie spojrzenie. Natomiast u Jana Pawła II ważne jest odczytanie prawdy o wielkości i godności człowieka poprzez pryzmat tajemnicy Boga, który z miłości do człowieka sam stał się człowiekiem. A następnie z miłości do człowieka przyjął krzyż, z miłości do człowieka zmartwychwstał, i z miłości do człowieka stał się naszym pokarmem oraz pozostał z nami. Takie odczytanie tajemnicy człowieka wydaje mi się niezmiernie istotne w dzisiejszych czasach, kiedy człowieka próbuje się zredukować albo do czystej biologii, albo do czystego instynktu, albo do seksu, konsumpcji bądź przyjemności.
Proszę też pomyśleć o pięknych dziełach, które powstały z inspiracji nauczania bądź świadectwa Jana Pawła II, i które są niejako potwierdzeniem tego wszystkiego, co Kościół uznał za element jego świętości. A są to instytuty zakonne inspirowane jego duchowością. Klasztory, które podejmują dzieło adoracji w duchu adhortacji „Ecclesia de Eucharistia vivit”. Instytuty naukowe i badawcze, które podejmują tematykę godności życia człowieka, kwestie rodzicielstwa, rodziny, itd. To wszystko inspirowane jest tą piękną wizją Kościoła, jaką nam pozostawił Jan Paweł II. Kościoła bogatego w charyzmaty i Kościoła, w którym wierni są współodpowiedzialni za jego życie. To wszystko jest dziełem tego pontyfikatu, który był bardzo dobrą interpretacją Soboru Watykańskiego II.
KAI: Dzisiejsza sytuacja w Polsce potwierdza aktualność tego przesłania. Myślę, chociażby o dyskusji o aborcji i o obronie życia, którą śledzimy w ostatnich tygodniach.
Bp Oder: Dyskusja ta potwierdza jak bardzo niebezpieczne jest oderwanie człowieka od jego relacji do Boga oraz pozbawienie go przyrodzonej mu godności. Skutkuje to tym, że to co człowiek przygotowuje człowiekowi, staje się jednym wielkim nieszczęściem.
Jak można mówić o prawie do aborcji? Jak można mówić, że zabicie dziecka w łonie matki jest prawem człowieka? Przecież podstawowym prawem człowieka – wynikającym także ze wszystkich dokumentów międzynarodowych – jest prawo do życia. A jeżeli zapomnimy o tym, co jest podstawowym prawem człowieka, zbudujemy rzeczywistość, w której życie człowieka w każdej chwili może zostać zgaszone niczym płomień świecy. A jeśli ktoś stwierdzi, że można zabić człowieka w ciągu pierwszych 12 tygodni jego życia, to – w świetle tej logiki – co stoi na przeszkodzie, żeby zrobić to w kolejnych 12 miesiącach czy w 12 latach?
KAI: A co – zdaniem Księdza Biskupa – Jan Paweł II powiedziałby w kontekście tego, co dziś dzieje się w Polsce, gdyby żył i tu przyjechał?
Bp Oder: Wydaje mi się, że Jan Paweł II powiedziałby nam: “Trzymajcie się mocno Chrystusa!”
KAI: Wyniesienie na ołtarze jest potwierdzeniem przez najwyższy autorytet opinii o świętości danej osoby. Na czym w istocie polegała świętość Jana Pawła II i jakie były jej główne elementy?
Bp Oder: Nie ma świętości bez relacji do Boga. Cechą najbardziej charakterystyczną dla Jana Pawła II był fakt, że całe jego życie przebiegało w odniesieniu do Boga. Krótko mówiąc, było to życie Ewangelią. Papież Benedykt powiedział, że “tyle w nas jest świętości ile jest obecności Chrystusa”. A papież Franciszek zdefiniował świętość jako “zdolność do pisania własnym życiem Ewangelii”. Obydwa te kryteria w przypadku Jana Pawła II miały miejsce. Był to człowiek głęboko zjednoczony z Chrystusem i żyjący z Nim w nieustannym dialogu.
Był to także mistyk. Bardzo często kojarzymy człowieka nazywanego mistykiem, jako kogoś, wokół którego dzieją się jakieś zjawiska nadprzyrodzone. Ale tak naprawdę mistyka polega na tym, że człowiek żyje w nieustannym wewnętrznym dialogu z Bogiem i kształtuje swoje życie w odniesieniu do tego, co jest wolą samego Boga. Taki człowiek, wpatrzony w obraz Chrystusa stara się kształtować swoje życie i wybory tak, aby one były potwierdzeniem drogi, którą wskazał sam Chrystus, mówiąc: “Ja jestem Drogą, Prawdą i Życiem”.
U świętego Jana Pawła II można mówić właśnie o tym. O nieustannym pragnieniu identyfikowania się z Chrystusem. Dokonywało się to w postaci jego duchowej, nieustannej łączności z Chrystusem w całej posłudze ewangelizacyjnej a później poprzez bezwarunkowe przyjęcie krzyża i choroby, poprzez ból i cierpienie. Sposób, w jaki znosił cierpienie, łącząc się z ofiarą Chrystusa, pokazuje w jaki sposób i jak głęboko jednoczył się z Chrystusem. Mówił o tym Benedykt XVI, który kilka tygodni po śmierci Jana Pawła II wspominał, że kiedy Jan Paweł II umierał, to przy jego łóżku była odprawiana Eucharystia, a on nie mogąc już przyjąć Ciała Chrystusowego, przyjął tylko parę kropel krwi jako wiatyk na życie wieczne. I papież Benedykt podkreślił, że było to przepiękne świadectwo, jak Jan Paweł II w swoim całym życiu i u jego kresu utożsamiał się całkowicie z ofiarą swojego Mistrza.
KAI: Kanonizacja jest także przykładem dla nas jak dążyć do świętości. Jak dziś możemy iść po tych śladach jakie wyznaczył nam Jan Paweł II?
Bp Oder: Każdy święty jest nam dany nie tylko jako orędownik, ale również jako przykład. Z całą pewnością tutaj mamy do czynienia z kimś, kto potrafił wszystkie swoje doświadczenia egzystencjalne przeżywać w duchu wiary, a każde wydarzenie traktował jako wydarzenie o charakterze opatrznościowym. Nieustannie mierzył się z Ewangelią, można powiedzieć, że pisał własnym życiem Ewangelię.
