W ocenie Amnesty International uchwalone przez Sejm nowelizacje dwóch ustaw mogą skutkować zakończeniem niezależności sądownictwa w Polsce. Sejm uchwalił w środę nowelizację ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa i nowelę Prawa o ustroju sądów powszechnych.
W ocenie Amnesty nowelizacja ustawy o KRS „stawia ten organ, który chroni niezależność sądów i niezawisłość sędziów, pod kontrolą parlamentu“, a nowelizacja Prawa o ustroju sądów powszechnych zmienia system nominacji prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych. „Decydującą rolę w tym procesie będzie miał Minister Sprawiedliwości“ – podkreśla AI w przekazanym PAP w środę wieczorem komunikacie.
Według cytowanej w komunikacie badaczki AI zajmującej się Polską Barbory Cernusakovej środowe decyzje „stwarzają duże zagrożenie dla praw i wolności człowieka w Polsce“.
„Prawo do sprawiedliwego procesu jest jednym z fundamentów międzynarodowego prawa praw człowieka, a także polskiej Konstytucji. Taki poziom ingerencji politycznej w sądownictwo może doprowadzić do zmniejszenia zaufania do rzetelności procesów sądowych“ – oceniła Cernusakova.
„Takie głosy padają w próżnię, a Polska zmierza do sytuacji, w której władze ustawodawcza i wykonawcza będą mieć wpływ na proces wyboru sędziów, członków KRS“ – uważa badaczka AI. „Zmiana spotkała się z protestami przed parlamentem“ – przypomniała.
Amnesty International przypomina, że przed głosowaniami kilka organizacji międzynarodowych ostrzegały przed przyjęciem poprawki. Były wśród nich Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) oraz Rada Konsultacyjna Sędziów Europejskich (CCEJ) , organ doradczy Rady Europy. Amnesty uruchomiła petycję wzywającą władze Polski do zapewnienia, że reforma sądownictwa będzie odbywała się w zgodzie z międzynarodowym prawem praw człowieka i Konstytucją RP – przypomniano w komunikacie.
AI skierowała również list otwarty do Komisji Europejskiej, domagając się uruchomienia art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej, który umożliwia nałożenie na państwo członkowskie sankcji, w tym zawieszenie prawa głosu.
Amnesty przypomina, że zgodnie z przyjętymi przez Sejm zasadami „członkowie KRS, organu konstytucyjnego chroniącego niezależność sądów i niezawisłość sędziów, będą wybierani przez parlament. Spośród 25 członków Rady, 15 członków będzie sędziami wybranymi przez Sejm. Pozostałych 10 zostanie mianowanych przez prezydenta oraz Sejm i Senat“.
„Zgodnie z Konstytucją większość, 15 członków Rady, należy wybrać spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych“ – przypomina AI w komunikacie przekazanym PAP.
