Brytyjski magazyn « The Observer » opublikował komentarz redakcyjny dotyczący kontrowersji wokół reformy sądownictwa w Polsce. Pisze, że « dla dobra swej wiarygodności i przyszłej spójności Unia Europejska musi przyjąć twardą linię wobec (Jarosława) Kaczyńskiego i PiS ». – Sprawdź najnowsze wiadomości i wydarzenia z Europy i ze świata. Poznaj komentarze i podyskutuj na forum.
« The Observer » to niedzielne wydanie liberalnego dziennika « The Guardian ». To kolejny głos czołowej brytyjskiej gazety przeciwko planowanym reformom w Polsce po tym, jak podobnie krytycznie oceniły je m.in. « The Times » i « The Telegraph ».
Zdaniem « Observera », « decyzja wyższej izby polskiego parlamentu o przekazaniu rządowi de facto kontroli nad Sądem Najwyższym jest poważnym błędem z negatywnymi implikacjami dla Europy » i « mocnym uderzeniem dla niezbyt silnych postkomunistycznych demokratycznych instytucji państwa polskiego ».
Jak zaznaczono w komentarzu, decyzja polskiego parlamentu « niszczy nadmiernie komfortową iluzję, która była modna od czasu zwycięstwa Emmanuela Macrona w wyborach prezydenckich we Francji, że ciemne siły nietolerancyjnego europejskiego nacjonalizmu i populizmu są w odwrocie ».
Redakcja « Observera » cytuje również piszącego o « Solidarności » i polskiej historii brytyjskiego historyka Timothy’ego Gartona Asha, który określił program rządzącego w Polsce Prawa i Sprawiedliwości jako « systematyczny antyliberalizm podlewany resentymentem i paranoją ».
Prawo polskiego rządu do wdrażania swojego programu jest niekwestionowane, ale – jak pisze przytaczany Garton Ash – « nie ma on prawa do rozmontowywania lub neutralizowania instytucji », które pozwolą ludziom na dokonywanie swobodnego wyboru, « a także nakładają na władzę wykonawczą niezbędny system mechanizmów kontroli i równowagi ».
« Polska jest często opisywana jako dumnie niezależny, konserwatywny i w przeważającej większości katolicki kraj, w którym zmiany zachodzą powoli. Przynależność do tradycyjnych wartości i zdrowy narodowy szacunek do samych siebie może jednak zbyt łatwo być podkopywany i wykorzystywany przez pozbawionych skrupułów liderów » – napisano w komentarzu.
« Autorytaryzm Kaczyńskiego stanowi egzystencjalne zagrożenie dla autonomii takich instytucji demokratycznych, jak parlament, sądy i służba cywilna, które nie rozwinęły się jeszcze w pełni po skończeniu się dominacji sowieckiej w 1989 roku » – oceniła redakcja « Observera ».
Jej zdaniem polska opozycja i Unia Europejska « muszą wziąć się w garść », bo dotychczasowe unijne zapowiedzi ostrej reakcji nie przyniosły skutków.
« Jeśli polski rząd nie zmieni swojego podejścia, najbardziej oczywistą dostępną opcją byłoby zatrzymanie dofinansowania » – podkreślono. Polska jest największym biorcą unijnych funduszy spójności i według budżetu na lata 2014-2020 otrzyma blisko 83 miliardów euro.
Jednocześnie « Observer » odrzuca sugestię, że krytykowanie Polski mogłoby sprowokować wyjście kraju z Unii Europejskiej. Magazyn dodaje, że « dla dobra swojej wiarygodności i przyszłej spójności, Unia Europejska musi przyjąć twardą linię wobec Kaczyńskiego i PiS ». « Europa opowiada się za demokracją; za czym opowiada się Polska? » – pyta na koniec « Observer ».
W sobotę podobny komentarz redakcyjny opublikował centrowy dziennik « The Times », który ocenił, że « Polska znajduje się na krawędzi », a « rządy prawa są zagrożone ».
« Od 2015 rządzące Polską PiS zachęcało, a w niektórych przypadkach doprowadzało do erozji wartości, na których oparto rozszerzenie Unii Europejskiej i polski dobrobyt. W ciągu ostatnich dwóch tygodni ugrupowanie pośpiesznie przegłosowało trzy ustawy, które zagrażają niezależności sądownictwa, dając posłom oraz rządowi prawo mianowania i odwoływania sędziów w niemal każdym polskim sądzie » – wskazał « Times ».
Zdaniem gazety « zagrożeniem dla Brukseli (…) jest to, że ksenofobiczny populizm zajmie tereny od Bałtyku do Morza Czarnego ». « Dla Polski zagrożenie jest jeszcze większe: że partia z niewielką większością wykolei proces demokratycznych rządów, okradając obywateli ze sprawiedliwości, zmieniając sądy w instytucje zatwierdzające decyzje bez przemyślenia » – zwraca uwagę « Times ».
» (Premier Beata) Szydło powiedziała, że nie da się zastraszyć Unii Europejskiej, ale to jej partia zastrasza polskie państwo. Wciąż jest czas na to, żeby się wycofać – i (premier) powinna z niego skorzystać » – podkreślono.
W podobny sposób sytuację w Polsce ocenił w sobotę konserwatywny dziennik « The Telegraph », którego warszawski korespondent Matthew Day napisał, że « nie ma sensu dla istnienia unijnych wartości, jeśli Unia Europejska odmawia ich obrony ».
» (Polska) szybko zmienia się z irytującego kraju, który mógł być tolerowany dla zachowania jedności (UE) w trudnych czasach w potencjalne zagrożenie dla tych samych europejskich wartości, o których Bruksela tak trąbi i je wychwala » – ocenił Day.
