Gaz, stan relacji USA-Rosja, konflikt na Ukrainie oraz kwestia domniemanej ingerencji Rosji w wybory prezydenckie w USA znalazły się wśród tematów, które prezydenci obu krajów, Donald Trump i Władimir Putin, poruszyli w poniedziałek podczas rozmów w Helsinkach.
Putin ocenił na wspólnej konferencji prasowej po rozmowach, że spotkanie było udane i pożyteczne oraz przebiegło w otwartej, merytorycznej atmosferze. Stosunki rosyjsko-amerykańskie przeżywają « trudny okres », ale ta napięta atmosfera « nie ma obiektywnych przyczyn » – dodał. Jako największe państwa posiadające broń jądrową Rosja i USA niosą szczególną odpowiedzialność za bezpieczeństwo międzynarodowe – wskazał Putin. Jak wyjaśnił, z Trumpem rozmawiał o uregulowaniu dialogu w sprawie stabilności strategicznej i nierozprzestrzeniania broni masowego rażenia. « Przekazaliśmy kolegom amerykańskim notatkę z konkretnymi propozycjami na ten temat » – dodał. Także Trump pozytywnie ocenił poniedziałkowe spotkanie. Stosunki USA-Rosja « nie były nigdy tak złe » jak obecnie, ale « zmieniło się to cztery godziny temu » – podkreślił, odnosząc się do początku szczytu. Oświadczył, że USA mają szansę dokonać wraz z Rosją wielkich rzeczy. « Jeśli mamy rozwiązać wiele z problemów, przed którymi obecnie stoi świat, będziemy musieli znaleźć sposoby na współpracowanie ze sobą. (…) Widzieliśmy już, co się dzieje, gdy dyplomacja jest brana pod uwagę » – powiedział. Amerykański prezydent zapowiedział, że USA i Rosja będą współpracować na rzecz bezpieczeństwa Izraela, a wojskowi amerykańscy i rosyjscy « dobrze się dogadują, być może lepiej niż nasi politycy ». Oświadczył też, że gdyby Rosja dysponowała kompromitującymi materiałami z jego pobytu w Moskwie, to zostałyby one ujawnione już dawno temu. Na konferencji prezydenci USA i Rosji wielokrotnie poruszali temat domniemanej ingerencji w wybory prezydenckie w USA w 2016 roku, w których zwyciężył Trump. Państwo rosyjskie nigdy nie ingerowało i nie zamierza ingerować w wewnętrzne sprawy USA, w tym w procesy wyborcze – oświadczył Putin, dodając, że ostateczne wnioski powinien w tej sprawie wyciągnąć sąd, a nie służby specjalne. Ocenił, że wszystkie oskarżenia pod adresem Rosji o domniemanej ingerencji « rozsypią się w sądzie ». Oświadczył też, że nie ma nic dziwnego w tym, że w wyborach prezydenckich w USA, w których kandydował Trump, w społeczeństwie rosyjskim pojawiła się sympatia do kandydata, który opowiadał się za poprawą stosunków z Rosją. Do domniemanego wtrącania się Moskwy w przebieg wyborów w USA odniósł się również Trump, który podkreślił, że poruszył ten temat w rozmowie z Putinem. Powiedział, że nie widzi powodu, by wierzyć, że Rosja ingerowała w wybory na jego korzyść, wbrew wnioskom przedstawionym mu przez amerykańskie służby. W jego ocenie Putin « niezwykle mocno » odrzucał w poniedziałek te zarzuty. Zapytany, komu wierzy w tej sprawie – FBI czy Putinowi, Trump odparł, że ma powody wierzyć obu stronom. Śledztwo w tej sprawie, prowadzone w USA przed specjalnego prokuratura Roberta Muellera, jest « katastrofą dla naszego kraju » i negatywnie oddziałuje na relacje amerykańsko-rosyjskie – ocenił Trump. Jak zapewnił, nie było « żadnej zmowy » między jego sztabem wyborczym a rządem Rosji. Pytany o forsowany przez stronę rosyjską gazociąg Nord Stream 2 przez Morze Bałtyckie z Rosji do Niemiec, Trump powiedział, że USA są obecnie jednym z największych producentów gazu i « w sposób jak najbardziej zdecydowany » będą konkurować z Rosją, gdy mowa o gazociągu. Putin powiedział, że zapewnił prezydenta Trumpa, iż Rosja jest gotowa utrzymać tranzyt gazu przez Ukrainę. Putin odniósł się również do konfliktu na wschodzie Ukrainy, który określił jako « wewnętrzny ». Powiedział, że rozmowa z Trumpem w tej sprawie dotyczyła znaczenia realizacji porozumień mińskich, i ocenił, że « USA mogłyby bardziej stanowczo nalegać na to i nastawiać do takiej pracy władze Ukrainy ». Rosyjski przywódca przyznał, że stanowiska Rosji i USA w sprawie Krymu się różnią. Jak dodał, Trump ocenia, że przyłączenie Krymu było nielegalne, a Rosja uważa tę kwestię za « zamkniętą ». « Mamy odmienny punkt widzenia » – podkreślił, dodając: « Dla nas, dla Federacji Rosyjskiej ta kwestia jest zamknięta ». Komentując sprawę zarzutów postawionych w USA 12 pracownikom rosyjskiego wywiadu wojskowego GRU, Putin powiedział, że nie zdążył jeszcze zapoznać się z informacjami o tych zarzutach. Zaproponował rozwiązanie oparte na istniejącej umowie dwustronnej o sprawach karnych. Ocenił, że USA mogą wnioskować o przesłuchanie w Rosji tych, których uważają za winnych, i Rosja może dopuścić, by na przesłuchaniach obecni byli przedstawiciele USA. Jednak Rosja – jak zapowiedział – również zwróciłaby się o analogiczny krok, tj. przesłuchanie założyciela funduszu Hermitage Capital Williama Browdera. Prawnikiem funduszu był tragicznie zmarły w rosyjskim więzieniu Siergiej Magnitski, po którego śmierci USA objęły sankcjami powiązanych z tą sprawą przedstawicieli Rosji. Podkreślił, że podczas spotkania z Trumpem nie udało się usunąć wszystkich przeszkód między Rosją i USA, ale wyraził nadzieję, że szczyt w Helsinkach będzie pierwszym krokiem na tej drodze. Jak dodał, pojawił się pomysł powołania rady ekspertów i przemyślenia filozofii dwustronnych stosunków Rosji z USA. Putin zaznaczył, że rozmowy z Trumpem były dobre i wyraził nadzieję, że obaj zaczęli lepiej się rozumieć. Na zakończenie wspólnej konferencji prasowej wręczył Trumpowi oficjalną piłkę zakończonego w Rosji mundialu. « Teraz piłka jest po jego stronie » – oświadczył.
