Spółka Autostrada Wielkopolska (AW SA) musi zwrócić polskiemu państwu 895 mln zł – poinformowała Komisja Europejska. Zdaniem Brukseli operator odcinka A2 otrzymał nadmierną rekompensatę z tytułu zmiany ustawy o autostradach płatnych. – Drogi – najnowsze informacje i doniesienia z polskich dróg
Rekompensaty wypłacone przez polskie władze miały na celu wynagrodzenie przedsiębiorstwu AW SA zmiany w prawie, która prowadziła
do zwolnienia pojazdów ciężarowych z obowiązku wnoszenia opłat
autostradowych. Komisja Europejska uznała, że działanie to w swoim
wymiarze było niezgodne z unijnymi zasadami pomocy państwa.
« Szczegółowe dochodzenie Komisji rozpoczęte w czerwcu 2014 r.
potwierdziło, że AW SA miała prawo do otrzymania rekompensaty w ramach
umowy koncesyjnej z Polską w celu przywrócenia oczekiwanej sytuacji
finansowej sprzed zmiany polskich przepisów w 2005 r. Jednakże w
dochodzeniu Komisji potwierdzono, że władze polskie oparły się na
nieaktualnych danych z 1999 r. Doprowadziło to do zawyżenia
spodziewanych przychodów AW SA z opłat za przejazd pojazdów ciężarowych w
przypadku braku zmian legislacyjnych » – podkreśliła w piątek Komisja.
Urzędnicy w Brukseli stwierdzili, że różnica między faktycznie
wypłaconą kwotą rekompensaty a zaktualizowanym szacunkiem opartym na
danych liczbowych z 2004 r. była nieuzasadnioną korzyścią gospodarczą
dla AW SA, co narusza unijne zasady pomocy państwa.
« Wynika to z faktu, że rekompensata faktycznie wypłacona na rzecz AW
SA przekraczała bezpośrednie skutki zmiany legislacyjnej i doprowadziła
do poprawy spodziewanej sytuacji finansowej spółki. AW SA musi teraz
zwrócić państwu polskiemu 895 mln zł (około 200 mln euro) plus odsetki » –
zaznaczono w komunikacie Komisji.
Cała sprawa zaczęła się w 2005 r ., kiedy to Polska zmieniła przepisy
dotyczące pojazdów ciężarowych, które były podwójnie obciążane opłatami
za korzystanie z naszych autostrad (było to niezgodne z przepisami
unijnymi) . Zgodnie ze starymi zasadami pojazdy ciężarowe podlegały
zarówno opłacie ryczałtowej (tzw. winieta) , jak i opłatom autostradowym.
W wyniku zmiany przepisów zostały zwolnione z opłat autostradowych.
Ówczesne władze naszego kraju postanowiły jednocześnie zrekompensować
posiadaczom koncesji na autostrady utratę dochodów, wprowadzając tzw.
myto wirtualne. Zostało to uzgodnione z każdym posiadaczem koncesji
oddzielnie. W przypadku AW SA zgodzono się na utrzymanie wewnętrznej
stopy zwrotu przedsiębiorstwa, związanej z inwestycją w autostradę A2 na
tym samym poziomie, co przed zwolnieniem ciężarówek z opłat.
W sierpniu 2012 r. polskie władze zgłosiły Komisji, że wypłaciły zbyt
wysokie rekompensaty na rzecz AW SA. Zdaniem Warszawy AW SA zawyżyła
swoją wewnętrzną stopę zwrotu, korzystając z przestarzałego badania na
temat ruchu drogowego i dochodów.
Zamiast skorzystać z najbardziej aktualnego badania z 2004 r., AW SA
powołała się na badanie z 1999 r. W badaniu z 1999 r. oszacowano znacznie
wyższy poziom ruchu i przychodów, a tym samym większą oczekiwaną
rentowność.
W rezultacie – jak wskazała Komisja – kwoty rekompensaty przekroczyły
dochód, jaki AW SA byłaby zdolna wygenerować z opłat za pojazdy
ciężarowe. Nadpłata wyniosła 895 mln zł w okresie od 1 września 2005 r.
do 30 czerwca 2011 r. Dochodzenie komisji Europejskiej w tej sprawie
toczyło się od połowy 2014 r.
KE zajmowała się wcześniej rekompensatami dla posiadacza koncesji na
autostradę A4 Katowice-Kraków. W grudniu 2013 r. stwierdziła, że
rekompensata, jaką otrzymał ten operator nie była niedozwoloną pomocą
państwa. Podstawowe zasady mechanizmu rekompensaty były takie same, jak w
przypadku Autostrady Wielkopolskiej, inaczej jednak zastosowano system,
co nie stwarzało problemów w zakresie konkurencji.
W przepisach UE dotyczących pomocy państwa wymaga się co do zasady
odzyskania pomocy państwa niezgodnej z tymi regulacjami, by usunąć
zakłócenia konkurencji spowodowane przez tę pomoc. KE podkreśliła, że
zasady pomocy państwa nie przewidują grzywien, a odzyskanie pomocy nie
ma na celu ukarania danego przedsiębiorstwa. Działanie to ma na celu
jedynie przywrócenie równego traktowania wszystkich przedsiębiorstw.
Co wiesz o autostradach w Polsce
