15 lat temu, o północy 1 maja 2004 r., Polska…
1 maja 2004 r. Polska wraz z Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, ze Słowacją, Słowenią i z Węgrami wstąpiła do Unii Europejskiej. Było to największe w historii rozszerzenie UE. Rządy państw Europy Środkowej traktowały integrację ze strukturami europejskimi jako ostateczne przełamanie istniejącego w latach 1945-1989 dwubiegunowego podziału kontynentu na konkurujące i wrogie obozy ideologiczno-polityczne. Kryzys społeczno-ekonomiczny, który dotknął większość krajów komunistycznych w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, doprowadził narody zamieszkujące tę część kontynentu do przekonania o konieczności współpracy i zacieśniania związków z bogatszymi państwami zachodniej Europy. Postawa społeczeństw oraz stopniowa, coraz większa otwartość państw Unii Europejskiej na rozszerzenie doprowadziły do rozpoczęcia procesu integracji z UE. Druga połowa lat siedemdziesiątych i pierwsza połowa kolejnej dekady są uważane przez zwolenników integracji europejskiej za okres spowolnienia procesów współpracy między państwami Wspólnot Europejskich. Rządy większości krajów Europy Zachodniej były zaniepokojone powolnym tempem wzrostu gospodarczego oraz coraz większym dystansem, który dzielił je od USA i Japonii. Receptą na przezwyciężenie tego stanu miało być zacieśnienie integracji gospodarczej, m.in. przez zniesienie barier hamujących swobodny przepływ towarów, usług i pracowników. Część państw Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej uważała również, że rozwój instytucji europejskich może służyć ich dążeniom do odgrywania większej roli na arenie międzynarodowej. W 1986 r. został podpisany Jednolity Akt Europejski, którego głównym celem było powstanie w pełni wspólnego rynku europejskiego oraz wzmocnienie współpracy politycznej między państwami. Przyspieszenie integracji europejskiej stawiało państwa EWG w uprzywilejowanej pozycji w stosunkach gospodarczych z krajami spoza «wspólnego rynku». PRL i inne państwa bloku sowieckiego nie uznawały podmiotowości EWG. Niemożliwe było więc zawarcie między państwami EWG a krajami komunistycznymi znaczących umów gospodarczych. EWG odżegnywała się także od podjęcia jakichkolwiek rozmów z kontrolowaną przez Moskwę Radą Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Dopiero na fali pierestrojki oraz pierwszych przemian w państwach bloku wschodniego doszło do nawiązania kontaktów między tymi dwiema organizacjami. W 1988 r. EWG i RWPG wydały deklarację zapowiadającą podjęcie współpracy.19 września 1989 r. Polska i EWG podpisały «Umowę o handlu, współpracy handlowej i gospodarczej». Dokument zapowiadał wyeliminowanie przepisów dyskryminujących polskie towary na rynkach zachodniej Europy oraz wsparcie eksperckie i techniczne dla przemian gospodarczych zachodzących w PRL. Kolejnym krokiem zacieśniającym współpracę pomiędzy EWG a Polską było rozpoczęcie jesienią 1989 r. pierwszych rozmów dotyczących umowy stowarzyszeniowej ze Wspólnotami Europejskimi. Ich oficjalna inauguracja nastąpiła dopiero rok później.16 grudnia 1991 r. Polska podpisała umowę nazywaną «Układem Europejskim». Jej zapisy ustanawiały stowarzyszenie pomiędzy Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi. W przeciwieństwie do umów zawieranych przez inne państwa w latach osiemdziesiątych ta podpisana z Polską nie zawierała jakichkolwiek zapisów dotyczących perspektywy członkostwa lub nawet rozpoczęcia negocjacji. Mimo to stanowiła poważny krok we współpracy Polski i Unii Europejskiej. Umowa zawierała zobowiązania dotyczące większego otwarcia rynku europejskiego dla polskiego eksportu, ustanowienia stałych form współpracy oraz mechanizmów wsparcia finansowego i eksperckiego dla przemian gospodarczych w Polsce.
