Laureaci tegorocznej nagrody Nobla w dziedzinie fizyki: Alain Aspect (Francja), John F. Clauser (USA) i Anton Zeilinger (Austria) przeprowadzili przełomowe.
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki przyznano w tym roku za «eksperymenty ze splątanymi fotonami, ustalenie naruszenia nierówności Bella i pionierską informatykę kwantową». Każdy z nagrodzonych otrzymał jedną trzecią nagrody wynoszącej 10 milionów koron szwedzkich (około 900 tysięcy dol.).Tegorocznych laureatów typowano jako kandydatów do nagrody Nobla co najmniej od roku 2010, gdy wszyscy trzej otrzymali izraelską Nagrodę Wolfa w dziedzinie fizyki.Choć zjawiska dotyczące mechaniki kwantowej trudno wytłumaczyć laikowi, zaczynają znajdować praktyczne zastosowanie. Trwają prace nad kwantowymi komputerami, sieciami kwantowymi, bezpieczną szyfrowaną komunikacją kwantową czy kwantowymi czujnikami tak czułymi, że reagują na pola magnetyczne, generowane podczas aktywacji komórek nerwowych, co pozwoliłoby wcześnie wykrywać choroby neurologiczne.Do najważniejszych zjawisk wykorzystywanych w rozwoju technologii kwantowych należy tak zwany stan splątany — sposób, w jaki mechanika kwantowa pozwala istnieć dwóm lub większej liczbie cząstek. To, co dzieje się z jedną z cząstek w splątanej parze, decyduje o tym, co dzieje się z drugą cząstką, nawet jeśli są od siebie daleko. To trudne do pojęcia zjawisko, którego nie obserwujemy w codziennym życiu, Albert Einstein nazwał «upiornym oddziaływaniem na odległość» — nie związanym z emisją jakiegokolwiek sygnału i zachodzącym natychmiast, a nie rozchodzącym się z prędkością światła. Z punktu widzenia klasycznej fizyki to niemożliwe.Przez długi czas naukowcy zastanawiali się, czy obserwowana korelacja wynika z tego, że cząstki w splątanej parze zawierają ukryte zmienne — instrukcje, które mówią im, jaki wynik mają dać w eksperymencie. W latach 60. John Stewart Bell rozwinął matematyczną nierówność, którą nazwano jego imieniem. Wynika z niej, że jeśli istnieją ukryte zmienne, korelacja między wynikami dużej liczby pomiarów nigdy nie przekroczy pewnej wartości. Jednak mechanika kwantowa przewiduje, że pewien rodzaj eksperymentu naruszy nierówność Bella, powodując silniejszą korelację, niż byłaby możliwa w innym przypadku.
