Po dziś dzień jest ona jedynym węzłem rozszarpanej Polski – tak o ustawie z 3 maja 1791 roku pisał jeden z działaczy emigracji po Powstaniu Listopadowym Janusz Woronicz. Mijają 233 lata od uchwalenia dokumentu nazwanego Konstytucją 3 maja. Była to pierwsza taka ustawa w Europie i druga na świecie.
« Po dziś dzień jest ona jedynym węzłem rozszarpanej Polski » – tak o ustawie z 3 maja 1791 roku pisał jeden z działaczy emigracji po Powstaniu Listopadowym Janusz Woronicz. Mijają 233 lata od uchwalenia dokumentu nazwanego Konstytucją 3 maja. Była to pierwsza taka ustawa w Europie i druga na świecie.
233 lata temu, 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była to druga na świecie (pierwsza powstała w USA) i pierwsza w Europie ustawa regulująca organizację władz państwowych, a także prawa i obowiązki obywateli. Obowiązywała zaledwie kilkanaście miesięcy.
« Naród polski w ostatnim stadium upadku » – tak pisał « Monitor », jedno z najbardziej wpływowych czasopism politycznych obozu reformatorskiego w 1763 r. Stan Rzeczpospolitej był fatalny. Polska już od schyłku XVII w. nie była państwem suwerennym.
W okresie rządów dynastii saskiej stała się ona protektoratem Rosji, która miała wieczyście gwarantować jej wolność i bezpieczeństwo. W rzeczywistości była to brutalna dominacja polityczna i chaos.
ZOBACZ: 20 lat Polski w Unii Europejskiej. Dostaliśmy ponad 160 mld euro
Uchwalona 3 maja 1791 r. Ustawa Rządowa była ukoronowaniem panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, niemal w całości poświęconego na próby reform państwa. Jej korzenie są jednak znacznie głębsze. Już od początku XVIII w. w Polsce powstawały idee głębokich reform politycznych. Oświeceniowi pisarze polityczni krytykowali w swoich dziełach ustrój oparty na zasadzie liberum veto i słabości władzy wykonawczej.
I rozbiór Polski spowodował swoisty przełom w myśleniu o reformach państwa. Znany za sprawą gestu Tadeusza Rejtana Sejm rozbiorowy, poza wydaniem zgody na rozbiór, stworzył również Komisję Edukacji Narodowej. Stanowiło to podstawę do starań o odzyskanie suwerenności przez Rzeczpospolitą.
